Maharashtra Day

1^st May, we celebrate as Maharashtra Day (महाराष्ट्र दिन). On this day, in 1960, the state of Maharashtra was formed from the division of originally known as Bombay State of the time of British rule.

Maharashtra state is decorated by the coastline (Konkan) stretching 720km, the Deccan plateau (दख्खनचे पठार) that is separated from the coastline by the huge mountain range called “Sahyadri” (सह्याद्रि).

Marathi is widely spoken language here and something written in Marathi can only probably give justice describing the state. Few stanzas below from the poem मंगल देशा! पवित्र देशा! by the renowned poet Govindagraj.

मंगल देशा! पवित्र देशा! महाराष्ट्र देशा
प्रणाम घ्यावा माझा हा श्रीमहाराष्ट्र देशा

राकट देशा, कणखर देशा, दगडांच्या देशा
नाजुक देशा, कोमल देशा, फुलांच्याहि देशा

अंजन कांचन करवंदीच्या काटेरी देशा
बकुलफुलांच्या प्राजक्तीच्या दळदारी देशा

भावभक्तिच्या देशा आणिक बुद्धीच्या देशा
शाहीरांच्या देशा, कर्त्या मर्दांच्या देशा

ध्येय जे तुझ्या अंतरी, निशाणावरी, नाचते करी;
जोडी इह पर लोकांसी, व्यवहारा परमार्थासी,

वैभवासि, वैराग्यासी
जरिपटक्यासह भगव्या झेंड्याच्या एकचि देशा
प्रणाम घ्यावा माझा हा श्रीमहाराष्ट्र देशा ॥१॥

ठायीं ठायीं पांडवलेणी सहयाद्रीपोटीं
किल्लें सत्तावीस बांधिले सहयाद्रीपाठीं
तोरणगडचा, प्रतापगडचा, पन्हाळगडचाही
सिंधुदुर्ग हा, विजयदुर्ग हा, ही अंजनवेल
दर्यावर्दी मर्दुमकीची ग्वाही सांगेल
ध्येय जे तुझ्या अंतरी..

– कवी गोविंदाग्रज

While the Sahyadri range is the origin of many rivers like Godavari, Krishna, Bhima – The Lifelines, it is also called as the “Soul of the Freedom Fight”. It proudly carries over 350 forts which, in 17th century, along with great King Shivaji and his “Mavale” (मावळे) fought against many foreign invasions until their last breath and formed the ‘Swarajya’.

The importance of Sahyadri is very well described by Mr. S. A. Jogalekar in his poem popularly known as “सह्याद्री स्तोत्र”

सह्याद्री नामा नग हा प्रचंड,
हा दक्षिणेचा अभिमान दंड l
ज्वालामुखींनी जरी निर्मियेला,
पवित्र तो रामपदे जहाला ॥

शिरावरी शंभू विराजताहे,
कन्याकुमारी पद धूत आहे l
स्वंधांवरी दुर्गम दुर्ग ज्याच्या,
हाती झळाळे परशू तयाच्या ॥

उन्मत्त-निर्दालन-दक्ष राही,
निर्वासितां आश्रयलाभ देई l
ही पुण्यभूमी तशी त्यागभूमी,
स्वातंत्र्यभूमी तशी कर्मभूमी ॥

आधार, आदर्श हि भारताला,
प्रसाद त्याचाच आम्हां मिळाला l
झेंडा तयाचा भगवा विराजे,
तयापुढें मस्तक नम्र माझें ॥

– श्री. स. आ. जोगळेकर

Biodiversity

This Sahyadri range and the rest of Maharashtra is full of variety of flora and fauna. Sahyadri region also known as Western Ghat is one of the eco-sensitive zones in the world harboring huge variety of life forms. The people living in the region has protected the biodiversity with their traditions and beliefs like Devrai (Jungle of the deity).

Here in the above photo galley we introduce you to some of the specialties of Maharashtra.

Chatrapati Shivaji Maharaj – no words can describe him. He is the “शिवसूर्य” of our country’s horizon. He will keep pouring light of hope for years.

Raigad (रायगड) fort is the King of all forts. It was the capital of Swarajya. When Shivaji Maharaj had visited the fort, he had admired it from the bottom of his heart. What he said at that time is documented in Sabhasad Bakhar. “राजा खासा जाऊन पाहता गड बहुत चखोट. चौतर्फा गडाचे कडे तासिल्याप्रमाणे दिड गांव उंच. पर्जन्यकाळी कडियावर गवत उगवत नाही आणि धोंडा तासीव एकच आहे. दौलताबाद पृथ्वीवर चखोट गड खरा, परंतु तो उंचीने थोडका. दौलताबादचे दशगुणी उंच असे देखोन बहुत संतुष्ट झाले आणि बोलिले, तक्तास जागा हाच गड करावा.”

तामण is our state flower, Mango (आंबा) is our state tree, Blue Mormon (राणी पाकोळी) is our state butterfly and the Giant Squirrel (शेकरू) is our state animal.